Od września w naszej szkole na zajęciach logopedycznych realizowana była innowacja pedagogiczna, która wzbogacała terapię logopedyczną o elementy integracji sensorycznej. Dzięki temu nowatorskiemu podejściu dzieci miały możliwość wszechstronnego rozwijania umiejętności komunikacyjnych, jednocześnie stymulując swoje zmysły i wspierając procesy poznawcze.
Współczesne podejście do terapii logopedycznej coraz częściej uwzględnia elementy integracji sensorycznej (SI), co stanowi innowację pedagogiczną o znacznym potencjale wspierającym rozwój mowy. Integracja sensoryczna, czyli zdolność organizmu do odbierania, przetwarzania i odpowiedniego reagowania na bodźce zmysłowe, odgrywa kluczową rolę w rozwoju funkcji poznawczych, emocjonalnych oraz motorycznych, które są silnie powiązane z kompetencjami językowymi.
Kluczowe aspekty wpływu integracji sensorycznej na rozwój mowy:
- Poprawa funkcji motorycznych i artykulacyjnych
Ćwiczenia sensoryczne, takie jak zabawy angażujące propriocepcję czy równowagę, wspomagają rozwój motoryki małej i dużej. Zwiększenie precyzji ruchów ciała, w tym mięśni aparatu artykulacyjnego, bezpośrednio wpływa na poprawę wyrazistości mowy. - Regulacja napięcia mięśniowego
Dzieci z zaburzeniami integracji sensorycznej często mają trudności z kontrolą napięcia mięśniowego, co może utrudniać prawidłową artykulację. Terapia SI pomaga w regulacji napięcia, co pozytywnie wpływa na koordynację ruchów języka, warg i podniebienia. - Stymulacja percepcji słuchowej i wzrokowej
Elementy terapii SI, takie jak ćwiczenia stymulujące reakcje słuchowe (np. identyfikacja dźwięków) i wzrokowe (np. śledzenie obiektów), wspierają rozwój umiejętności fonematycznych i wzmacniają zdolność różnicowania dźwięków mowy. - Redukcja stresu i poprawa koncentracji
Dzieci z zaburzeniami sensorycznymi często doświadczają trudności w regulacji emocji i utrzymaniu uwagi. Aktywności SI, takie jak kołysanie, uciskanie lub dotyk, pozwalają na redukcję nadmiernego pobudzenia lub wyciszenie układu nerwowego. Dzięki temu dzieci są bardziej skupione i otwarte na naukę nowych umiejętności językowych. - Rozwój komunikacji niewerbalnej
Terapia SI zachęca do eksplorowania bodźców i nawiązywania kontaktu wzrokowego, co wspiera rozwój komunikacji niewerbalnej, będącej fundamentem późniejszej komunikacji werbalnej.
Przykłady zastosowania integracji sensorycznej w terapii logopedycznej:
- Zabawy z masami plastycznymi (np. ciastoliną, piaskiem sensorycznym) – rozwijają czucie dotykowe i motorykę małą, co wspiera precyzyjne ruchy języka i warg.
- Ścieżki sensoryczne – wspomagają równowagę i koordynację, co przekłada się na lepsze planowanie ruchowe w mowie.
- Zabawy dźwiękowe – stymulują percepcję słuchową, co jest kluczowe w nauce poprawnej artykulacji.
Wnioski
Wdrożenie elementów integracji sensorycznej w terapii logopedycznej wpływa holistycznie na rozwój dziecka, wspierając zarówno aspekty fizyczne, jak i emocjonalne. Dzięki temu innowacyjnemu podejściu dzieci z trudnościami w rozwoju mowy mają większe szanse na skuteczne pokonanie barier i osiągnięcie pełni swoich możliwości językowych. Integracja sensoryczna nie tylko wspiera terapię logopedyczną, ale także wzmacnia ogólny rozwój dziecka, co czyni ją cennym elementem nowoczesnych metod pedagogicznych.
Uczniowie bardzo chętnie uczestniczyli w tego typu zajęciach, dlatego w drugim okresie roku szkolnego innowacja będzie kontynuowana. Pozwoli to na dalsze wzbogacanie procesu terapeutycznego poprzez łączenie rozwoju umiejętności językowych z działaniami stymulującymi zmysły, co w istotny sposób wspiera kompleksowy rozwój dzieci.
Opracowała: Marta Pociask
logopeda
